Bubbels

Mijn broer vertelde dat hij zijn kinderen niet liet meedoen met een bepaald kindervakantiekamp omdat daar nogal veel ¨rouwdouwers¨ rondliepen. Lees: kinderen uit sociaal zwakkere milieus die zich minder beschaafd gedragen dan de kinderen waar de zijne normaal gesproken mee omgaan. Tsja, ik snap dat wel, je wilt je kinderen grootbrengen in een veilige omgeving waarin ze niet teveel aan negatieve invloeden worden blootgesteld. Maar intussen groeien ze daardoor wel op in een bubbel, en dat heeft weer andere negatieve consequenties. Misschien niet direct voor de kinderen zelf, maar wel maatschappelijk. We zijn langzaamaan in een samenleving terechtgekomen waarin hele bevolkingsgroepen nauwelijks contact met elkaar hebben, en elkaar daardoor ook niet goed begrijpen.

Ik ben me er steeds meer van bewust dat ik zelf ook in een bubbel leef. In mijn geval: een bubbel van hoogopgeleide, linksige mensen die proberen bewuste keuzes te maken in het leven. Ik heb geen baan waarmee ik veel geld verdien of veel invloed heb en ik woon in een eenvoudige flat. Daardoor had ik nooit de indruk dat ik tot de maatschappelijke bovenlaag behoor. Maar toch, ik heb inmiddels een paar boeken* gelezen die me hebben laten inzien dat ik behoorlijk wat privileges en ¨kapitaal¨ heb: ik ben man, wit, hetero, gezond, universitair geschoold, en opgegroeid in een stabiel gezin zonder armoede. En dat maakt uit: ik word bijvoorbeeld nooit ergens op gediscrimineerd. Daardoor krijg ik meer kansen en word ik doorgaans serieus genomen als ik iets zeg. En ook al heb ik zelf geen invloedrijke maatschappelijke positie, ik spreek dezelfde taal en heb dezelfde culturele omgangsvormen als de mensen die aan de knoppen draaien. Een belastingformulier invullen, een uitkering aanvragen, of een bezwaarschrift indienen bij de gemeente is voor mij daardoor geen probleem. Ik weet hoe ik betrouwbare informatie moet opzoeken, en anders ken ik wel mensen die me verder kunnen helpen. Ik heb voldoende financiële zekerheid, waardoor ik tamelijk ontspannen door het leven kan gaan. Daardoor kom ik minder in de verleiding om toe te geven aan snelle kicks die op de langere termijn mijn gezondheid ondermijnen, zoals junkfood en bovenmatig drankgebruik.

Kortom: in mijn bubbel is het goed toeven, en dit realiseer ik me pas vrij kort. Het ironische is dat de boeken die me daarop hebben gewezen allebei geschreven zijn door witte, hoogopgeleide mannen. Het zijn boeken die in de media ook veel aandacht hebben gekregen, en dat is geen toeval.  Mensen die tot de maatschappelijke bovenlaag behoren hebben namelijk ¨articulatiemacht¨: ze worden gehoord. Joris Luyendijk noemt dat het ¨Lubach-effect¨: televisiemaker Sahil Amar Aïssa vroeg al langer aandacht voor de onderdrukking van de Oeigoeren in China, maar die kwestie werd pas door de media opgepikt toen Arjen Lubach (een witte man dus) het aankaartte.

Het lezen van boeken heeft bij mij dus tot meer begrip geleid voor mensen buiten mijn bubbel. Dat vind ik waardevol. Daadwerkelijk mijn bubbel verlaten en andere sociale omgevingen opzoeken zal ongetwijfeld nog meer effect hebben. Dus.. weet iemand misschien een vakantiekamp voor volwassenen? Eentje waar veel rouwdouwers rondlopen?

Thomas Volman

Literatuur:

Joris Luyendijk: De zeven vinkjes. Hoe mannen zoals ik de baas spelen. Uitgeverij Pluim, 2022

Tim ‘S Jongers: Armoede uitgelegd aan mensen met geld. De Correspondent, 2024