Hara hachi bu
Als ik het te druk heb gehad, heb ik de neiging om teveel te gaan eten. Onder het mom van ¨Zo, nu neem ik het ervan!¨ werk ik dan een zak zoutjes, een reep chocola, of gewoon boterhammen met kaas naar binnen. En dat terwijl ik eigenlijk geen honger meer heb. Niet goed natuurlijk. Ook al heb ik volstrekt geen overgewicht, ik voel duidelijk aan mijn lijf dat matig eten veel beter is. In Okinawa (Japan) hebben ze daar een term voor: ¨hara hachi bu¨, vrij vertaald: ¨eet je buik slechts voor 80% vol¨. Matig eten is onderdeel van hun cultuur, en dat is dan ook één van de verklaringen waarom de mensen op Okinawa gemiddeld erg oud worden.
¨Hara hachi bu¨ gaat over eten, maar misschien is het wel op meer terreinen van het leven een goed idee om te stoppen bij 80%. Op veel werkplekken is het de norm om je elke dag voor 100% in te zetten. Als 80% de norm zou zijn, zouden wellicht heel wat minder mensen in een burnout raken. En ook financieel is het misschien een goed idee om niet meer dan 80% van je salaris uit te geven. Dan heb je nog wat achter de hand voor onverwachte uitgaven. En iets vergelijkbaars geldt voor je vrije tijd: als je die helemaal volplant, heb je geen ruimte voor spontane invallen.
Die 20% die je overhoudt geeft je dus wat speling. Ik merk bovendien dat het me beter lukt om gedurende de hele dag de dingen met rust en aandacht te doen als ik die laatste 20% van mijn energie onaangeroerd laat. Die kalme aandacht maakt het makkelijker om goede keuzes te maken. Als ik er bijvoorbeeld voor zorg dat ik aan het eind van een dag nog wat energie overhoud, blijf ik ontspannen en aandachtig genoeg om vervolgens ook met mate te eten. De juiste maat op het ene terrein zorgt dus ook voor de juiste maat op het andere terrein.
Toch wringt er bij mij iets terwijl ik dit schrijf. Want matiging mag voor mij dan wel goed werken, dat wil natuurlijk niet zeggen dat dat voor iedereen geldt. Misschien ben jij wel van nature nogal mateloos. Misschien heb je wel een levenslust die niet te beteugelen is, en kun je je niet inhouden om voluit te genieten van alles wat je voorgeschoteld wordt aan het ¨buffet des levens¨. Moet je jezelf dan forceren? Probeer je dan niet iemand te worden die je niet bent? Dat lijkt me een slecht idee. Een voorbeeld: onlangs overleed de zanger van The Pogues, Shane MacGowan. Wie zou hij zijn geweest zonder zijn excessieve drank- en drugsgebruik? Voor zijn gezondheid zou het een zegen zijn geweest als hij had weten te matigen, maar zou hij dan net zo’n eigenzinnig, kleurrijk leven hebben gehad? Vast niet. Ik wil maar zeggen: of je nou een gematigd of een onmatig mens bent, alle levensstijlen geven zo hun vruchten. Zowel zoete als wrange. En deze vruchten kunnen we niet voor 80% opeten, alleen voor de volle 100.
Thomas Volman